CERITA RAKYAT

CERITA RAKYAT

By andi Maulana

Minggu 27 november 2011

CERITA RAKYAT

By andi Maulana

Minggu 27 november 2011

PAK PELANDOK NANGGOK

Sebuah cerite kite yang karap di ceritakan orang tue ge` dolok dangan anak anaknye sewaktu malam ari, biasenye waktu biak kaci’ nak tidok dan dangan di tarangek lah pelite atau lampu strokeng,tappi kin itok udah jarrang, maklumlah tivi, ps, emphon, maingan biak kin ittok,  selaing ayah,.. aki biase suke juwak cerite, gio nye aki cerite....................?

Suatu ari  pak pelanduk nak pagi ke impapan, die bekayoh dari sungai galing, ‘keok ganndung ! keok ganndung” bunyi pengayohnye melewatek engkalan parasan ade gajjah besarok “pak pelandok nak kemane, direk ye!” nak pagi nanggok ikan ke impapan tok be, ‘ katte pak pelandok, ”owh pagi boleh ke aku,” ...sarok gajjah, …“ baik be, bawak pengayoh tapi” katte pak pelandok.....  di uwwik lah perau nye tade` ye  dan singgah di engkalan perasan, udah naik gajjah, pagi lah pelandok dagan gajjah ye, sorrang ( 1 ) jaddi be duak ( 2 ) ,.”keok ganndung keok ganndung”..saddang lamaknye sampai lah di dakat engkalan sikilah yang imbarangan danngan parik baru, besarok pak babbi... “hoi.... hoi... kemane wakk...” jawab pak pelandok, “ nanggok, pagi ke...? ” ..... ”aok be” katte babbi,” bawak pengayoh ye “ katte pak pelandok .... be duak ( 2 ) jaddi be tigge ( 3 ) pas barok lakkak nyinggahek ..babbi, besaroklah jerapah ye dari sebarang sigeknye,, di engkalan parik baru..... “wak nak ngael ke ye aku pun nak ngael juwwak tok we” jawab bang jerapah “bukan bang, nak pagi nanggok bang, tapi mun nak bawak kael bawak juwak be, danggan bawak pengayoh, mun ade bawwak juak tanggok ye”, kak ie nyawab lah bang jerapah, ” aok be, ade tanggok bakas aku nginncah ladde tadek ye” kate biak beramai dalam perau, (dangan suare serate) ” a.... ie di  bagus ye bawak lah” perau makin ramai dan mangkin laju, inggaar lah di perau ye , be tigge ( 3 ) jaddi be ammpat ( 4 ) da`n terase sampai lah di engkalan bayyak, “tang ade bunnyie kresek kresek ye di lipak rasau yak” kate bang jerapah ..”nappi be dakattek, akku meliatnya dok sie (dangan suare lanntang nyaring)” gajjah ngomong,.....” yo....ngassakye yak kawwan kitte juwak, bang long kambing gassaknye, ngape direkye tang ruppe nyantai ye.....?......katte gajjah agek, “ ie di be se`  be kerajje tok be.... nungguek aek karring naknye tok be” ...... nyaut lah bang long kammping ye.. ... kak ie datang lah pak pelandok nyaut, “ pagi jak dah danggan kammek..., bawwak pengayoh danggan parang be juwak daangan barras mun ade, barras ku siikitnaknye barrang ku kire tadek aku orang nak pagi....”... katte bang long kammbing.... ”eee e.e... aok be, tannang be kitak yak barras ku bannya barok lakkak ngilling semari ke galing....” beramai lah pak pelandok gengs ye…. Dan melanjutkan bekayoh agek, “keok ganndung, keok ganndung, be ammpat ( 4 ) jaddi be limmak ( 5 ),… “keok ganndung, keok gandumg “ sammpai lah ke sungai daddau bejumpe  agek daddan kawan lamak su kalliaek, “ooo ..o.su, pak usu, manne ye" katte pak pelandok, …….” Se` we yak, yak… melammun nak nye tok be di engkalan… manne kitak ye,”…. Jawab pak pelandok…. ”pagi dah…. bawwak bakalan tapi ye, bawak tanggok, “ …. ”owh nak pagi nanggok ke kitak ye, ……gassaknye,… pagi lah akku” kate su kallilaek ..ye…” be limmak ( 5 ) jaddi be annam ( 6 )…. “Keok ganddung, keok ganndung”…. Da`an terase  sammpai juwwak di tammpat  tujuan nye di immpapan….. ”dah sammpai juwwak … kitte , sukkor lah yak …yak….” Katte pak pelandok…..darri subuh tadek sampai juwwak  bahhari di immpapan,…… massok lah biak beramai ye ke dalam uttan…  dan nanggok lah biak ye bantar, barang ari udah nak malam tapi cukup lan gan makan malam……

Ke isokkan nye, biak banggun pagi pagi  langsung ngambek tanggok kael danggan perlangkapan lainye….. semanggat inyan rupenye bang gajjah “ yak ya cappat sikkit udaah tarrang ari yo, uddah nyolor  mateari  …. Kalak arijakki kitte patok lah ayam”…… di tarrik nye tangan su kalliaek yang tiddok lioran ye…”dollok be, dollok,  bangun lah kawwan nye semue ye kecuali pak pelandok yang bangun nolok ek….. pagi nanggoklah biak semuenye ye lakkak ie hari pun udah siang biak semue begumpol agek ke pondok…masing masinglah meliatkan polehanye….kak ie ngomong lah pak pelandok ( polehan kite tok banyak yak jadi mundialekan isok bise buntok jadi kite sallai jak, sappe yang nak nunggu sallaiyan tok, ye….” Dattang paksu kallilaek nyaut…. ”akku jak pak pelandok” jawwab pelandok “owh aok be”….. lakak istrahat dan makan tangah ari biak be limmak ( 5 ) pagi nanggok nanggok agek… balik nanggok bahari amper malam di liatnye salayan abis betaboran, ikanye pun intah mane, ……”paksu, o…o.. paksu manne direk tok” saddang lamaknye danggan ( suare randah ) “oi aku sitok yo” gassaknye di timpaklah tammpat penyalai yang panas ye….” ngpe be kau pak usu katte” babbi…lakak ie…. Pak usu nyaut…” salayan kitte makanlah sang mennde, mule mule die nak mintak ikan ku barek, kak ie mintak agek ku barek agek, kak ie mintak sekalli agek, ku sayyangkan, marrah die dilontarkanye ku ke tammpat sallain yang pannasye habbis pallak ku tok ye sammpai merrah…” merahlah rambut paksu kallilaek sampai kinitok, keturunanye pun merak di rambutnye……

  Gimane kite tok ikan tadek di makan sangmende, polehan bahari itok kitte makan sisaknye kite salai…malam kalak kite najor nambahek polehanye, kan ade bang long jerapah mbawak kael tajjor ye…. Setuju ke… sape yang nak nunggu salayan tok” katte pak pelandok… akku jaklah katte babbi “akku mattahkan tulangnye sie” nambah banglong kammbing “kite be duak ( 2 ) wak kitte nyalainye sie” gajjah ngomong “ bollom jumpe akku ye be sangmende, kittak be duak ( 2 ) udah cukup ye be, pak usu istrahat jak di pondok ye tidok jak” aok lah nye biak be tigge ( 3 ), tinggal biak be tige ngael ye, untok nambahek ikan dan die nak ballik pun di tundak karne ikanye bollom cukup….da`an lamak lakak ngael balik lah biak be tigge ( 3 ) ye darri najjor ….” Wak, wak banyak yo kite dapat ikan bannyak , ijau kalli burrik banglong kammping tok ye,”…katte….gajjah……barrok di liattek habis tampat salayan yang lakak di batolek tadek…..”addoh, adok….sakiit idong ku” kate babbi,…” ak ..ak a..ak…addoh….sakit kepalak ku…..”katte kammbing….”di apekanye be kittak ye lah sangmende ye…sampai idung babbi tepatak, tandok mu kambing melanggkong pak usu di pondok da`an ape ape ke ? ”katte gajjah…..nyawab lah pak babbi “pak usu tidok dalam pondok ,kammek same dangan cerite pak usu nak mintak ikan tolen, tigge ( 3 ) kalli ku barrek ke ammpat ( 4 ) ku marahek manne bassar lallu badanye macam gajjah yo die.. tanggapnye akku  lemparkanye ke ugak asam idungku sampai tepatak yo a… kamping kaikanye tandoknye ke akar temaddak habis melanggkong”…..sammpai ke itok kambing tandoknye melangkong babbi idongnye mancong ke Dallam.

Ke isokan arinye agek pak pelandok nanyak kawanye ye sappe lah kire kire yang nak nungguek sallayan polehan najjor, gajjah dangan jerapah nyaut (serampak) “akku jak” katte biak be duak ( 2 ) lalu bang jerapah ngomong “ akku dangan gajjah jak, pak pelandok, jadi biak yang nak pagi nanggok pagi jaklah isok pun udah baik be biak ye summenye” gajjah nyaut (dengan semangat) “ aku mattahkan badanye kalak yak kitte ngapikanye di cabang temmadak sie ,biar sangmende jarrak ”….. lakkak ie pak pelandok bunnyi “ jadi isok pasti ye I, kittak semue ye setuju ke,.. dangan udah biseke biak yang sakit ye nanggok isok? ”….. biak nyaut ( serrampak ) “aok bise”…..subbuh subbuh ari inyan biak pagi nanggok simenye ye yang da`an cuman  gajjah dangan bang jerapah karrne nunggu ikan polleha najor semalam, yang pagi nanggok cuman biak be ampat ( 4 ) darri pagi sampai bahhari da`an balik balik biak kelabehan kancang, mateari pun udah kipit ( hamper tenggalam ) ….balik lah biak yang be ampat ( 4 ) tadi ye,…dangan semangat, ….”banyak dapat wak, sukke inyan ari tok ye, jadi kite ballik isok, ballik kammpong, o`oo…., ballik kammpong, ballik kammpong,..o`oo….balik kampong (sambil nyanyi),…..da`an terase palak angus makan api tok ye….sep… baliiiiiiik kite gajjah, “ kate pak su kalliaek,…. Lallu nyautlah bang long kammbing….” Wak , tang da`an nyaut biak ye…..gajjah o..oo, gajjah , bang jerapah o..oo dimanne kittak ye…?) …..biak keraok keraok sumenye ye…nak nyarek gajjah dangan banglong jerapah …….sekali bunnyi la bang long jerapah,…”wak….wa`…ak …ak….ak o…wak, sitok yo akku” …nyaut ..la kammbing agek…”di mane be kitak ye tang an jummpe kammek tok…” nyaut bang long jerapah …. “Sitok yo beganntong…” gasaknye tigek jerapah sangkut di cabang pucok laban …..panjang lah tigeknye , sammpai kin itok,ye”…. nanyak pak pelandok “ mane gajjah ye ,jerrapah…” jerapah pun nunjokkan tampat gajjah ye, gassak nye kawan begantong juwak dangan idongnye kannak kaik, di dahan batang rassak, sammpai da`an rabbah ngomong die be duak ( 2 ), malam nye barrok cerite, ceritenye pun same dagangan biak semarri ye…. Idong gajjah pun pannjang sampai kin itok…..sampai ke cuco` cuco`nye……

Ari issok nye agek biak sumnye si`an yang brani nunggo salain “ tanang we yak isok aku sorang jak yang nungguek salaiyan ye” kate pak pelandok……nyaut la biak beramai ye….” Inyan ke pak…!!!!! ye,  bassaaaaaar we sangmende, ye”  ….langsung nyambong la gajjah ye “ bassar we sangmende ye , dirrek bincingnye sebalah tangan lah…” ….. tawwak lah pak pelandok (dangan mukke sanntai), ” alekan di we…tiddok uddek, udah dallhu yo “ ….. tiddok lah biak beramai ye…. Ke isokannye beranggkat nanggoklah biak be limmak ( 5 ) ye , pak pelandok santai lah nungguek sallaiyan polehan semalam,sambel merraut rotan yang beduri duri ye,…..keciumanlah bau ikan bakar agek ke idong sangmende ye,…..(dangan parrut lappar ngan bonncek, matte sipit idong bassar nye), dattang lah sangmende dangan gannas magek pak pelanndok”…… sangmende ngomong ( dangan ganas ) “ hoi, pak kanncik, minntak ikan cappat akku lappar, lammak inyan …stok akku lappar…!!!”…. Nyaut lah pak pelandok (dangan santai ) ..”balom massak wak, kallak dirrek sakit parut ,…” ……eh…eh..a akku laapar, stok bawwa stox, da`an ie, kau yang ku sallai!!! ( dangan suare karas.)…..katte sangmende…… lamak lamak ngomong cayak juak sangmende ye….

Santailah pak pelandok dangan sangmende nungguek sallayan (lallu numboh-numboh sangmende) gitokyo kattenye…” ape ye..!!……nak mbuat ape dangan rotang ye…(santai jak kawan nyawabnye)…”nak mbuat talli untok mbuang kappak, ngpe direk nak nyobe ke….(sambel melamun mikerkan care karjenye bantar) langsunglah die maok, “ maoklah akku badanku pun ramok- ramok tok” kate sangmende ye…….. di lilikanlah rotanye dari kaki sampai kepalak, …(sangmende keraok-keraok)….”sakkit cik sakkit, gilah sakit gitok y” …pak pelandok  ngonmong ( dangan santai )  “ gie di reaksinye kappaknye ye, artinye direk”…. Lammak udah ke kappak an ye…..” (sambel melillik mangkin kuat)….aok ke…akh…ak…ak…aaaa…ak sangmende kerok kepadau…… lamak kelamakan sangmende merase kannak bodoek….die ngomong..” kau mulaek aku i….sittok kau .. kupattahkan badan badan mu (dangan garang lakkak ie langsung melambut ngasehanek) tulok lah kawwan lapaskan ikatanye …..ammpun ammpun…. Da`an kasian ke meliat akku ye… addoh….adohh sangmende keraok keraok bejam jam.

Lakkak ie hari pun bahari, bedatangan lah kawwan pak pelandok ye dangan polehan banyak…( kesukean lah biak… lakak ie langsung tekajut melihat pak pelandok nannggkap sangmende yang bassar ye)….ngomonglah biak sumenye marahek sanggmende..ade yang nukkok pallaknye, nglitik kakinye, telingenye…. Sampai jarrak sangmende, mintak ampun tolen “ gimene direk ngalahkan sangmende ye, nuntut lah ilmunye pak..kamek kirre direk udah di pucok kayyu kannak lemparkan,(sambel kassal)”, gajjah ngomong… (biak lainye pun kassal)…. ”yo…yang ngarrahkan/ngator  badan, otot, tenage, kan uttak jadi sekuat ape pun kalau utaknye da`an jalan pasti kalah dangan akal yang dari utakye… katte…pak pelandok…...(serampak sumenye) “owh…..aok i…. berarti yang paling bintar diantare kite dan yang lain pak pelandok “katte kawwan kawwanye ……sampai kin ittok pak pelandok yang paling pintar diantare kawwan kawwanye….

Ke esokan harinye… pagi pagi nuntutek aek passang biak pun  nurunkan perahu nak balik,….pak pelandok ngomong ”sebelom balik, kite lapaskan ikatan sangmende dan barekan tigge ( 3 ) igek kail dan siggek ( 1 ) tanggok untuk die belajaaar keraje juak…. Lakkak di lapaskan sanggmende yang lammah dan mintak maaf, dibarekanye juak lah biak ikan sikit untok die makan “….balik lah biak beramai pakai bekayoh agek. “keok gandung keok gandung” di perau kammbing ngomong, “ gimane kalau kitte bawwak keluarge kitte ke mpapan untok diam,”….sambel di perahu pak pelandok barok njalaskan nasionalisme ke kawwan kawwanye walau pun di kampong tetanggak kitte bise ndapatkan sesuatu yang kitte carrek tapi, ussak nak luppak taek munnek kitte di kammpok kite jadi bangunlah kampong kitte ye, wallau bagaimanepun keadaanye…. Sementare sangmende melamun bantar dan terharu atas kebaikan pak pelandok dangan kawwan nye …..sangmende pun saddar bahwa kekuatan, kekuasaan da`an selamaknye bise nguasaek suatu daerah, dan saddar bahwa yang di anggap nye sebelah matte banyak yang labeh hebat darri die…..die beranti keraje merampokhak urang lain dan kerje hallal karrne die tau kejahat pasti kebauan……

Sekian cerite yang bise sayye buat by : andi maulana

                                                TTD     :galing, 19 februari 1992

..